महात्मा गांधी आणि भीमराव आंबेडकर यांच्यात फरक

महात्मा गांधी आणि भीमराव आंबेडकर यांच्यात फरक

गांधी आणि आंबेडकर यांच्यात मुख्य वाद हा सामाजिक स्वातंत्र्याच्या संकल्पनेचा होता  . गांधी पारंपारिक वर्णव्यवस्थेच्या बाजूने होते, पण आंबेडकरांचा असा दावा होता की भारतात सामाजिक बदल घडल्याशिवाय  राजकीय स्वातंत्र्यास अर्थ नाही  . राजकीय स्वातंत्र्य म्हणजे केवळ व्यवस्था बदल. आंबेडकर म्हणाले की जर सामाजिक बदल होत नसेल तर याचा अर्थ असा आहे की  ब्रिटिशांच्या जागी भारतीय एलिट राज्य करेल. म्हणजेच एका जागी दुसरे सरकार येईल  , पण भारताच्या मागास वर्गाला त्याचा काही फायदा  होणार नाही. सामाजिक बदल न करता राजकीय स्वातंत्र्य टिकाव नसते. आंबेडकरांची विचारसरणी पूर्णपणे लोकशाही होती. आंबेडकरांचा असा तर्क आहे की स्वातंत्र्य  म्हणजे केवळ राजकीय व्यवस्था बदलणे नव्हे तर लोकशाही सभ्यता  म्हणजे समानता, स्वातंत्र्य, न्याय आणि बंधुता यांची स्थापना. गांधी आणि  आंबेडकर यांच्यातील वादाला गहिरा बनवत नेहरूंनी पूना करारामध्ये दोघांमध्ये  तडजोड करण्याचा प्रयत्न केला. परंतु जेव्हा त्यांना यात फारसे यश मिळाले नाही  , तेव्हा त्यांनी आंबेडकरांना संविधान सभाच्या मसुदा समितीचा अध्यक्ष बनवून  नेहरूंच्या लोकशाही विश्वासाचे प्रतीक असलेल्या आंबेडकरांना लोकशाही आदर्श स्थापण्याचे हे कार्य सोपवले  .